ኢስላማዊ መዝገበ ቃላት

• አደብ__ኢስላማዊ ባህሪ

• አቂዳ__እምነት

• አድል__ፍትህ/መልካም ባህሪ

• አህካም__ህግ/ትዕዛዝ
የኢስላምን ህግ መሠረት በማድረግ 5 ትዕዛዞች አሉ

1) ዋጅብ__ግዴታ

2) ሙስተሃብ__የተወደደ

3) ሐራም__የተከለከለ

4) መክሩህ__የተጠላ

5) ሀላል__የተፈቀደ/ህጋዊ

• አሂራ__መጭው አለም

• ቢድአ__ከቁርአን ፣ ከሐዲስ እና ከሸሪአ መሠረት የሌለው እንዲሁም በረሱል(ሰ.ዐ.ወ) እና በነዛ ብርቅየ ሶሃቦች ዘመን ያልነበረ ማንኛውም የኢባዳ ተብየ አይነቶችን ከራሳችን ስሜትና ፍልስፍና በመነሳት በዲነል ኢስላም ላይ ያልነበሩ ነገሮችን መጨመር ወይም መቀነስ ነው።

__ቢድአ ማለት በኢስላም ላይ መፈላሰፍ ነው።

• ዶኢፍ__ደካማ
የአንድ ሐዲስ የተላለፈበትን ሰንሰለት እና በእምነቱና በተግባሩ ሙሉ ስምምነት የሌለው ሐዲስ መገለጫ ነው።

• ፊትና__ፈተና

• ፊጥራ__ተፈጥሯዊ/ተፈጥሮ/የተፈጥሮ

• ሐዲያ__ስጦታ

• ሀጅ__አንዱ የእስልምና ምሰሶ ነው።

• ሐሰድ__ምቀኝነት

• ሐያእ__ይሉኝታ

• ሂጅራ__ስደት

• ሂክማ__ጥበብ

• ሁክም/አህካም__ድንጋጌ/ፍርድ

• ኢባዳ__አሏህን የመገዛት ተግባር/የአምልኮት ተግባር

• የኢባዳ (የአምልኮት ተግባር) ሁለት ሁኔታዎች አሉት

1) ለአሏህ ቅን መሆን

2) ለአሏህ መልእክተኛ መታዘዝ(ሱናውን መከተል)

=>ከኢባዳዎች መካከል ሶላት ፣ ዘካት ፣ ፆም ወ.ዘ.ተ የአሏህ ፍራቻ በልብ ውስጥ መኖር እርዳታውንና ምህረቱን መሻት

• ኢህሳን__የአንድ ኢባዳ (ስራ) ከፍተኛ ደረጃ ላይ መድረስ

__አንድን ኢባዳ ስትሰራ ወይም አሏህን ስትገዛ አሏህን እንደምታየው ሁነህ መገዛት ይህን ማድረግ ከቻልክ አሏህ እንደሚያይህ ሆነህ መገዛት ወይም መስራት ማለት ነው።

• ኢጅቲሃድ__የሙስሊም ሊቃውንቶች መንፈሳዊ ውሳኔዎችን ለማሳለፍ የሚያደርጉት አእምሯዊ ጥረት

• ኢኽላስ__ጥርት ያለ ቅንነት

• ኢልም__እውቀት

• ኢሻራት__የመጨረሻው ቀን ምልክቶች

• ጃሚእ__ሰፋ ያለና ሁሉን አቀፍ የሐዲስ ማጣቀሻ መፅሐፍ

• ጂሃድ__በአሏህ (ሱ.ወ) መንገድ ጥረት ወይም ትግል ማድረግ

• ከራም__ለጋስነት/ቸርነት

• ኪበር/ኪብር__የተሳሳተ(የውሸት) ኩራት

• ኪታብ__መፅሐፍ

• ሁጥባ__ስብከት

• ኩፍር__የአሏህን አምላክነት መካድ

• ሙጃሂድ__በአሏህ መንገድ ጥረት ወይም ትግል የሚያደርግ

• መውዱእ__የተፈበረከ በተለይ ለሐዲስ

• ሙተፈቁን አለይህ__ስምምነት የተደረሰበት/በቡሐሪይ እና በሙስሊም የተላለፈ ማንኛውም ሐዲስ

• ሙወጢር__ቀጣይነት ያለው/በተለያየ ጊዜ በብዙ ሰዎች የተዘገበ ሐዲስ

• ቀደር__መጥፎም ሆነ ጥሩ የሚከሰተው አሏህ የደነገገው ነው ብሎ ማመን

• ረህማ__ምህረት/እዝነት

• ሪፋቅ__መልካምነት/ደግነት

• ሶብር__ራስን መቆጣጠር/ታጋሽነት

• ሶሂህ__ትክክለኛና ምንም እንከን ወይም ደካማ ላልሆነ ሐዲስ የተሰጠ ስም ነው።

• ሰውም__ፆም

• ሸሂድ__ራሱን በአሏህ መንገድ የሰዋ

• ሽርክ__ለአሏህ አጋር ወይም ባላንጣን ማበጀት/ማጋራት

• ሽርክ(ማጋራት) ሶስት ክፍሎች አሉት

1) አሽርኩል አክበር__ትልቁ ማጋራት

2) አሽርኩል አስገር__ትንሹ ማጋራት

3) አሽርኩል ኸፊይ__ድብቁ ማጋራት

• አሽርኩል አክበር__ከአሏህ ውጭ ባለ ነገር ላይ ማመን(ማምለክ)

=>አሏህ በሽርክ ላይ የሞተን ሰው አይምርም መልካም ስራውንም አይቀበለውም እናም ከኢስላም ውጭ ይሆናል

• ሽርኩል አስገር__ትንሹ ማጋራት
አሏህን ለማስደሰት ተብሎ ሳይሆን ዝናን ክብርን እና ምስጋናን ከሰዎች ዘንድ ለማግኘት ተብሎ የሚሰራ የአምልኮት ተግባር ነው።

የዚህ አይነቱ ማጋራት አንድን ሰው ከኢስላም ውጭ አያደርገውም

• አሽርኩል ኸፊይ__ይህ ማጋራት አሏህ በደነገጋቸው ሁኔታዎች ላይ አለመርካት ወይም ቅርመሰኘት ነው።

• ሲራጥ__ማለት በመሠረቱ መንገድ ማለት ሲሆን ሰዎች በፍርዱ ቀን የሚያልፉበት በጀሃነም እሳት አግድም የሚቀመጥ ድልድይ ማለት ነው። ይህም እንደጐራዴ የሰላ እና ከፀጉር በላይም የቀጠነ መሆኑ ተገልፇል።

• ሱፍህ__በነብዩ(ሰ.ዐ.ወ) መስጅድ ውስጥ የተመሠረተ የመጀመሪያው ኢስላማዊ ዩኒቨርሲቲ

• ጣጉኡት__ከአሏህ ውጭ ያለ ማንኛውም የሚመለክ ነገር ሁሉ ጣጉኡት(ጣኦት) ነው።

• ተስፊያህ__ማፅዳት

• ተውሂድ__አሏህ በራሱ የገለፃቸውን ባህሪያቶቹን እና ረሱል(ሰ.ዐ.ወ) የገለፇቸውን የአሏህ ባህሪያቶች ማረጋገጥና አሏህ ሊመለክ የሚገባው ብቸኛ አምላክ መሆኑን ማወጅ ማለት ነው።

ተውሂድ ሶስት ክፍሎች አሉት

1) ተውሂድ አሩቡብያህ

2) ተውሂዱ አል-ኡሉሂያ

3) ተውሂድ አል-አስማኡ ወሲፋት

• ተቅሊድ__ጭፍን እምነት/በጭፍን መከተል

• ተዋዱእ__ራስን ዝቅ ማድረግ/መተናነስ

• ተወኩል__በአሏህ መመካት/መወከል

• ዑለማ__አሊም

• ዑለማህ__አሊሞች

• ኡማ__ሙስሊም ማህበረሰብ

• ዘካህ__አንዱ የኢስላም ምሰሶ ሲሆን ፍቹም ለድሆች ምፅዋት መስጠት ማለት ነው።

• ሪባ__አራጣ

• አጅር__ምንዳ